Bel Fıtığı (Lomber Disk Hernisi) Nedir?
İnsan vücudunda baştan kalçaya kadar orta hatta uzanan ve omurlardan oluşan yapıya omurga denir. Omurganın görevi vücudu ayakta tutarak bedenin yükünü taşımak, gövdenin öne-arkaya-sağa-sola hareketini sağlamak ve merkezi sinir siteminin bir parçası olan omuriliği korumaktır. Diskler ise omurlar arasında yerleşmiş şok kuvvetleri karşılayan ve absorbe eden bir dokudur. Bu dokunun ortasında bir çekirdek ve bu çekirdeği koruyan bir kapsül vardır. Vücudun bel bölgesi ise beş adet omurdan oluşur. Vücut ağırlığının en çok taşındığı yerlerden birisi de burasıdır. Bundan dolayı da fiziksel açıdan ve travmatik yönden en çok hasar gören yerlerin başında gelir. Herhangi bir zorlanmaya (ağır yük kaldırma, düşme, kaza, aynı pozisyona uzun süre maruz kalma, aşırı kilo alımı, çok doğum vs.) bağlı olarak koruyucu kapsül yırtılmasıyla çekirdek omurilik kanalına doğru fıtıklaşma yapar. Buradan da bacaklara giden sinirlerde baskı meydana gelir. Bunun sonucunda da sıkışmanın derecesine bağlı olarak bel ve bacakta ağrı, uyuşma, kuvvet kaybı, oturma ve yürümede zorluk, idrar tutamama, çabuk yorulma, denge kaybı, iktidarsızlık vs. gibi belirtiler görülebilir.
Bel Fıtığı Nasıl Oluşur?
Bel fıtığının oluşumunda etkili olan faktörlerin bazılarını yukarıda belirttik lakin söz konusu faktörlerin pek çoğu dış etmenlerle alakalı. Sözgelimi kişi vardır 100 kg yük kaldırır hiçbir şey olmaz iken kişi vardır 5 kg yükü eline aldığında bel fıtığına yakalanabilir. Buradaki en önemli faktör ise omurların arasında ki disklerin durumudur. Diskler; yaşa, beslenme ve yaşam koşullarına bağlı olarak zamanla dejenerasyona uğrar. Disklerin içeriğindeki doku, mineral ve su miktarı çocukluk çağından beri azalmaya başlar. Haliyle zamanın getirdiği hasarlarda bu yıkımı hızlandırır ve diskler elastikiyetini kaybeder disk, gelen şok kuvvetleri emme ve çevre dokulara aktarma görevini tam yapamaz hale gelir. Kişi ani veya dengesiz bir hareket sonucu zayıflamış ve incelmiş diskin içindeki kapsül yırtılır ve kişi de bel fıtığı oluşur.
Bel fıtığının oluşumunda kişilerin bilinçsiz hareketleri de bir o kadar önem arz etmektedir. Yerden herhangi bir yük kaldırırken öne doğru eğilerek ve uzanarak yük kaldırmak, diskler üzerine simetrik olmayan bir yük dağılımına neden olacaktır. Yükü bele asimetrik bir şekilde dağıtmaktansa bacaklardan destek alarak daha dengeli bir şekilde kaldırmak faydalı olacaktır.
Bel Fıtığının Tedavi Yöntemleri ve Tavsiyeler
Bel fıtığının derecesine bağlı olarak ilk kullanılan tedavi yöntemleri konservatif (ilaç, istirahat vs.) tedavilerdir. Fizik tedavi ve ilaçlara rağmen hastanın ağrılarında azalma olmuyorsa bacakta ciddi kuvvet kaybı ve kas dokusunda incelme varsa, çekilen MR veya tomografide diskten bir parça koptuğu tespit edilirse çözüm cerrahi bir müdahaledir. İlerleyen teknolojiler sayesinde kullanılan mikro cerrahi uygulamaları artık altın standartlara ulaşmıştır.
Sağlıklı olmak ya da sağlıklı kalabilmek dünyanın en büyük nimetlerinden biri. Fakat sağlığımızı bir kez kaybettiğimizde bunu tekrar kazanabilmek bazen çok zor olabiliyor. Mevzu bahis bel içinde bu geçerlidir. Bel fıtığına yakalanma riskini azaltmak için siz değerli okuyucularımıza naçizane birkaç tavsiyemiz olacaktır. Sağlıklı kalabilme adına tedbirli davranmak zannımca en etkili yöntemdir.
Yerden çok ağır bir şey mümkünse kaldırmamaya özen gösterin. Eğer kaldırılacaksa mümkün mertebe dizlerimizi kırarak yani çömelerek ağırlığı yerden alalım. Herhangi bir cismi ya da nesneyi uzanarak almamaya çalışın. Cisim ile mesafenizi kısaltın, ona yaklaşarak almaya çalışın. Açık pencere veya havalandırma önünde uzun süre kalıp yel almamaya çalışın. Otururken bel desteğinizi sağlamaya çalışın. Özellikle uzun sure masa başı çalışan kişilerde bel boşluğunu dolduracak bir yastık veya ekipman kullanılabilir. Sağlığımız yerinde iken bel, sırt ve karın kaslarımızı kuvvetlendirici düzenli egzersiz yapmakta fayda olacaktır. Nitekim hareketsiz ve sedanter bir yaşam omurgamıza zarar verecektir. Stres faktöründen mümkün mertebe uzak durmak gerekir. Bunun için bedenimizi ve zihnimizi arındırmak gerekir. Postür yani duruşumuzda çok önem arz etmektedir. Sürekli eğik pozisyonda durmak ve bunu alışkanlık haline getirmek omurganın yavaş yavaş sinirlere bası yapar durumuna gelmesine neden olabilir. Yatak seçimi önemlidir. Ortopedik yatak kullanmakta bel ve sırtı destekleyen yatak kullanmakta sağlığımız için fayda vardır. Eğer aşırı kilonuz varsa bir an önce ideal kilonuza ulaşmaya çalışın. Nitekim bele binen aşırı yük baskıyı artırır ve fıtıklaşma sürecini hızlandırır.